3 september

September is een beetje een rare maand geworden, natuurlijk; iedereen gaat weer aan het werk en probeert weer op gang te komen na de vakantie.  Voor mij, voor ons, betekent het ook een maand met belangrijke data; te beginnen met 3 september wat zowel de verjaardag is van een neef uit het Westen als de sterfdag van mijn vader. Op een afdeling in het Zonnehuis in Beekbergen, inmiddels tien jaren geleden, heeft hij zijn laatste strijd gestreden. Dat is ook wel een belangrijk woord als ik aan hem terug denk, strijd. Altijd wel strijd geleverd en soms berust in de nederlaag of de consequenties ervoor genomen. Beetje eigenwijs soms, en varend op zijn kompas dat vooral intuïtief gestuurd was. Hoe hij het voelde zo probeerde hij het ook.Met wisselend succes overigens maar dan stonden een aantal pilaren op zijn pad waaraan hij zich kon vasthouden. De bond ( het NVV, later FNV) en de partij, in geloof had hij geen vertrouwen vooral ook omdat zijn vroege jeugd, in de Drents/Groningse Veenkoloniën, hem vooral geleerd had dat de kerk niet te vertrouwen was. Dat geldt natuurlijk vooral voor mensen van die kerk, waarvan sommige heel voornaam waren en alleen werk uitdeelden aan hen die ter kerke gingen. Dat was bij sommige rijke boeren een voorwaarde om bij hun aan het werk te mogen. Dat kunnen we ons nauwelijks meer voorstellen maar was daar de harde werkelijkheid. Zijn vader die verplicht naar de Noord-Oostpolder werd geplaatst in het kader van werkgelegenheidsprojecten en daar behoorlijk, fysiek, onder dat regime geleden heeft. Het zijn beelden die niet meer uit zijn wereld zijn vertrokken en die hem hebben gemaakt tot de man die hij was. Een halve Groninger, want officieel wel in Drente gelegen woonplaats spraken ze toch vooral Gronings maar hij had zich koste wat kost dat accent afgeleerd. Aan mijn vader kon je niet horen dat hij uit die streek kwam, behalve als familie belde, dan kon hij direct omschakelen en was de conversatie van een aangenaam Gronings niveau. Die familie sprong elkaar ook wel bij, met alle handigheden en dingen die er bij ons thuis moesten gebeuren, zeker de wat omvangrijke zoals de bouw van de garage en het aanleggen van oprijpaden voor de auto. Beton werd gegoten in bekisting en voorzien van een grind bovenlaag, een hele dag waren ze ermee bezig maar zelfs hulp uit Groningen was er. Er waren panelen over van een oude school die werd afgebroken en die panelen werden op de een of andere manier bij ons thuis bezorgd en diende om de zijkant van de garage te verbeteren. Hoe ie eraan kwam geen idee maar dan werd er weer wat bezorgd. Zo is de onderzijde van de garage gemaakt van stenen die bij de sloop van een huis vrij kwamen, die stenen zaten natuurlijk nog onder het cement en moesten gebikt worden, schoon gemaakt van de cementresten, een machtig karweitje vonden wij, maar hoe hij aan die stenen kwam; geen idee. Zo kan ik me ook niet herinneren dat bij ons thuis papier werd gekocht, geen tekenpapier en geen wc papier. In ons, deels onderkelderde, huis was plaats genoeg voor een paar mud aardappelen en zeker voor een paar balen met toiletpapier. Mijn vader was zo’n man die met een pakje Caballero zonder filter de wereld dacht rond te komen, en voor een groot deel lukte hem dat ook nog, in die tijd. Hij zou er nu niet ver meer mee gekomen zijn in een wereld, in ieder geval in Nederland, die nauwelijks meer rookt. Maar in die tijd kreeg hij veel geritseld en gedaan van mensen, en altijd zoveel mogelijk aardig blijven. Waar ongeveer de hele familie een hekel aan had was als hij ging handelen. Bij kledingzaken, bij zaken voor woninginrichting, en waar al niet probeerde hij een korting te regelen, tot afgrijzen vaak van de aanwezige familie die net deden of ze er niet meer bij hoorden. Zo kocht ik mijn trouwpak bij Westen in TerApelkanaal en dat was natuurlijk een behoorlijke kosten post, dus zo begon mijn vader tegen de verkoper, sokken en een strodas konden best van de rekening af. De verkoper keek even op en moet gedacht hebben; hier is zo’n klant die dan de hele koop afblaast, dat gaan we niet doen en kwamen de sokken en de stropdas voor rekening van Westen Mode. Dat deed ie gewoon; een gewoonte die geen van ons geërfd heeft, wij betalen bijna altijd keurig wat van ons gevraagd wordt, hij niet. Koppig waarschijnlijk om niet altijd te doen wat een ander wil, ook dat heeft hem wisselend succes gebracht. In de clinch met bazen, met anders denkenden en met personeel. En overal altijd het soort van missie voelen om anderen te overtuigen van zijn gelijk waarin de Partij en vakbond een grote rol speelden in zijn argumenten. Iedereen lid van de bond en de Partij en dan zou het goed komen met de wereld, zo was zijn stramien. Een machtsdenker ook, groot en sterk moest je zijn tegenover andersdenkenden en vooral tegen ondernemers van elke slag. Maar ook in die, voor hem, onnatuurlijke habitat, had hij zijn mannetjes en mensen die het goed met hem voor hadden. Wel raakte hij langzaam, in de laatste tien jaren van zijn leven de draad en de grip op het leven kwijt. Deed dingen die eigenlijk niet meer verantwoord waren en wist ook steeds slechter met zijn geliefde gereedschap om te gaan. Gereedschap waarmee veel is gerepareerd en gemaakt, vooral voor ma en de kinderen, maar ook voor familie en anderen. Dat is een nog een onbesproken kwaliteit; in zijn dagen was hij ontzettend handig en kon hele veel met metaal en hout. Tot de dan van vandaag hebben we een rekje wat hij maakt in de tijd dat wij in Basel woonden. Bij de lokale Migros stond een hekje voor tussen de deur en dat model heeft hij goed ingeprent en thuis nagemaakt, dat kon hij als geen ander. De laatste jaren van zijn leven werd het wel steeds lastiger om met hem te praten, te overleggen en hem nog te volgen in zijn betogen. In de laatste periode, al in het verpleeghuis, kwamen we op bezoek en gingen we “vergaderen”. Hij was de voorzitter en we hebben een vergadering gehouden van ongeveer een uur en vervolgens de “vergadering” geschorst tot een volgend moment. Dat was echt nog een geweldig moment waarin hij in zijn”oude” manier van doen was. Daarna ging het heel snel bergafwaarts en die vergadering, dat begrijpt u; is nooit afgemaakt. Op 3 september kwam pa te overlijden op 85 jarige leeftijd, en hij had een werkzaam en mooi leven achter zich, altijd proberen het goede te doen en in strijd te gaan. En zo blijft die datum vooralsnog in het collectieve geheugen van onze familie bestaan. Er volgen deze maand nog meer gedenkwaardige dagen, dan meer.