Deze dag, vier mei, was in mijn kindheid altijd een vreselijke doemdag, een sombere dag, een vervelende dag, geen idee waarom ook. Geen leuke dingen te doen, geen leuke televisie ook en ik moest op tijd binnen zijn. Niet spelen dus buiten, met andere vriendjes. Dit was een dag om snel weer te vergeten, morgen was een andere dag, dan had iedereen ook vrij en waren er leuke dingen te beleven. Het herdenken werd wel verteld maar als kind maakte het niet veel indruk, zover ik me kan herinneren. Dat komt toch pas wat later als geschiedenis een andere inhoud krijgt dan alleen maar de tachtigjarige oorlog en meer van dat soort wetenswaardigheden. Het besef wat er gebeurd is in de jaren nog minder en dat kan ook bijna niet, zo stel ik me voor. Het is een verhaal wat niet te vertellen is alhoewel veel mensen erg hun best hebben gedaan dat wel te doen. Zeker ook verdienstelijk, goed gedocumenteerd maar het geeft niet het gevoel weer. Het voelt anders met een reële dreiging, wat echt in je persoonlijke levenssfeer en je maatschappelijke betrokkenheid ingrijpt. Daar eigenlijk niets van heel laat en een ander baas is over je leven, wat je ermee moet en vooral wat je moet laten.
Macht en controle is het begrip en dat laat zich moeilijk pakken. In de jaren dat ik opgroeide heerste de Koude Oorlog; geen oorlog en toch ook wel weer. Heel Oost Europa afgesloten van de rest van de wereld. De DDR in optima forma; een voorbeeld staat voor de rest van de wereld. In ieder geval voor de landen die in het Warschaupact verzameld waren door de Russen en voor het gemak worden aangeduid als het Oostblok. Daar ging ook een zekere dreiging vanuit. West Europa als slagveld tussen de Russen en Amerikanen. Die Bom kon elk moment vallen, oefeningen van het leger, van de BB ( bescherming burgerbevolking) , de dienstplicht en de geheimzinnigheid waarmee alles omgeven was.
De interne burgeroorlog in delen van West Europa, de Rode Brigades en zijn Duitse representant, de RAF. Daar kom ik nog weleens op terug. Het was een onrustige tijd die eindigde net voordat de jaren negentig van de vorige eeuw zouden beginnen.
Het geeft allemaal geen pas om dat er op een dag als vandaag, als vergelijking, bij te halen. De dreiging, de onmacht en het verlaten gevoel geven kan ik niet beschrijven. In de verhalen klinkt het soms mooi, soms veel minder mooi maar nooit, nooit kan je dreiging die gevoeld werd beschrijven. Vanavond om 20u weet ik nog niet waar ik ben, op de begraafplaats in Eerbeek of voor de televisie; kijken naar de mensen op de Waalsdorpervlakte of het lijfelijk meemaken, herdenken. Denken aan wat ik zojuist heb toevertrouwd aan het zwart en wit en aan oorlog en vrede, aan mensen en onmensen, aan oorlogen nu, aan….2 minuten stilte……